Βυζαντινό ζατρίκιον

Βυζαντινό ζατρίκιον

Ουδείς γνωρίζει να μας ειπεί, πότε, που και ποιος εφεύρε αυτό το παιχνίδι που εμείς ονομάζουμε «σκάκι». Μύθοι βέβαια υπάρχουν πάρα πολλοί, δύσκολα να ξεχωρίσεις την αλήθεια, την υπερβολή και το ψεύδος. Πολλοί πιστεύουν πως η καταγωγή του ευρίσκεται κάπου ανάμεσα Αίγυπτο και Ινδίες. Έχουν βρεθεί μικρές ξύλινες επιφάνειες, στο μέγεθος σκακιέρας περίπου, με χαραγμένες γραμμές και σχήματα, που πάνω τους κινούνταν διάφορα κομμάτια, από πέτρα και ξύλο. Εικόνες τέτοιων παιχνιδιών βρέθηκαν σε πυραμίδες της Αιγύπτου.

Στην Κίνα πιστεύεται ότι ήταν γνωστό πριν 4000 χρόνια. Στις Ινδίες το συναντάμε με την σημερινή του μορφή περίπου, πριν 2000 χρόνια. Ένας θρύλος αναφέρει πως ο ηγέτης της Ινδίας «ΜΠΑΛΧΑΪΤ» ζήτησε από έναν σοφό ιερέα, να του κατασκευάσει ένα παιχνίδι, που να μην βασίζεται στην τύχη, παρά μόνο στην ικανότητα, στην ισχυρή θέληση και την υπομονή. Έπειτα από λίγο καιρό ο ιερέας παρουσίασε στο Βασιλιά το νέο παιχνίδι. Μια σκακιέρα σαν την σημερινή περίπου και πεσσούς που παρίσταναν τον Ινδικό στρατό. Άρματα, Ίππους, Ελέφαντες, Στρατιώτες.
Όλα αυτά υπό τις οδηγίες ενός Βεζίρη και ενός Βασιλιά. Ο ιερέας εξήγησε πως επέλεξε αυτό το παιγνίδι γιατί έμοιαζε στον τετραμερή Ινδικό στρατό, έπειτα ο πόλεμος ως παιχνίδι, χρειάζεται να διαθέτεις ισχυρή θέληση, απόλυτη πειθαρχία, υπομονή, ορθολογισμό, στρατηγική. Ο Βασιλιάς ενθουσιάστηκε τόσο πολύ και παρακάλεσε τον ιερέα να του ζητήσει ένα δώρο, αντάξιο της εφευρέσεως του. Ο πονηρός Βραχμάνος ζήτησε να του δοθούν κόκκοι σίτου τοποθετημένοι σε όλα τα τετράγωνα της σκακιέρας ως εξής: Στο πρώτο τετράγωνο ένας κόκκος, στο δεύτερο δύο, στο τρίτο τέσσερις,  στο τέταρτο οχτώ και  κ.λ.π.
Ο Βασιλιάς δεν ήθελε ν’ ακούσει  για το ευτελές αυτό δώρο μα ο ιερέας επέμεινε κι έτσι έδωσε εντολή να εκτελεστεί η επιθυμία του. Που να φανταστεί ο δύστυχος πως ήταν αδύνατο να εκτελεστεί η επιθυμία του ιερέα, αφού τόσο σιτάρι δεν υπήρχε σε ολόκληρο τον κόσμο! 977.667 δισεκατομμύρια τόνοι!!! Τόσο σιτάρι απαιτήτο για να καλυφθούν και τα εξήντα τέσσερα τετράγωνα της σκακιέρας. Δεν είναι τυχαίο ότι στις Ινδίες τα τετράγωνα της σκακιέρας τα ονομάζουν και σήμερα «ΚΟΧΤΑΤΖΑΡΙΑ» που σημαίνει σιταποθήκη… Με μεγάλη ταχύτητα απλώθηκε στην Περσία, Ευρώπη. Στο Βυζάντιο το συναντάμε γύρω στα 1100 μ. χ με την ονομασία«ΖΑΤΡΙΚΙΟ».
Στα μεσαιωνικά χρόνια συχνά χρησιμοποιούσαν μια σκακιέρα στρογγυλού σχήματος.Στη σκακιέρα αυτή οι στρατιώτες επαναλάμβαναν συνεχώς την κυκλική τους πορεία, χωρίς δικαίωμα προαγωγής. Ένα σημάδιchess_software_05 των καιρών, οι φτωχοί, οι ταπεινοί, δεν μπορούσαν ν’ ανέλθουν κοινωνικά παρ’ όλες τις θυσίες, στην οικογένεια των ευγενών…Ας μην ξεχνάμε άλλωστε το σκάκι ήταν παιχνίδι των πλουσίων, της υψηλής κοινωνίας…
Από τους ισχυρότερους παίχτες του 17ου αιώνα θεωρήθηκε ο ΓΚΡΕΚΟ, του  18ου ο Γάλλος  ΦΙΛΙΝΤΟΡ, ο Γερμανός ΆΝΤΕΡΣΕΝ, το «φαινόμενο» Αμερικανός ΜΟΡΦΥ και ο πρώτος παγκόσμιος πρωταθλητής, Αυστριακός ΣΤΑΪΝΙΤΣ . Έχασε τον τίτλο το 1894 από τον Αμερικανό ΕΜΑΝΝΟΥΕΛ ΛΑΣΚΕΡ που παρέμεινε πρωταθλητής επί 27 ολόκληρα χρόνια! Το 1921 του πήρε τον τίτλο ο Κουβανός ΧΟΣΕ ΡΑΟΥΛ ΚΑΠΑΜΠΛΑΝΚΑ και τον διατήρησε μέχρις το 1927.Νέος παγκόσμιος πρωταθλητής αναδείχθηκε ο Ρώσος ΑΛΙΕΧΙΝ και διατήρησε τον τίτλο  μέχρις τον θάνατό του. Επόμενοι ήσαν οι ΜΠΟΤΒΙΝΙΚ, ΣΜΥΣΛΟΒ, ΤΑΛ, ΠΕΤΡΟΣΙΑΝ, 1963.
Από το βιβλίο του Τάκι Τζίβα «Σπουδή στο σκάκι¨